သျကၤန္ -Thingyan
-----
သၾကၤန္ဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ သကၤႏၲေခၚ ပါဠိဘာသာ၊ သၾကၤႏၲေခၚ သကၠတဘာသာမွ သက္ဆင္းလာေသာ ေဝါဟာရျဖစ္သည္။ သကၤႏၲ၊ သၾကၤႏၲဟူသည္ ကူးေျပာင္းျခင္းဟု အနက္အဓိပၸါယ္ရသည္။ တေပါင္းလတြင္ ျမန္မာႏွစ္ တစ္ႏွစ္ကုန္ဆုံးကာ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္၍ တန္ခူးလတြင္ ႏွစ္သစ္ၾကဳံရေသာကာလ၊ ႏွစ္သစ္ကူးေျပာင္းေသာကာလဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။ ေႏြရာသီ၏ အပူဒဏ္ကို သၾကၤန္ေရျဖင့္ ေအးျမေစသည္။ ႏွစ္ေဟာင္းမွ အညစ္အေၾကးမ်ားကို သၾကၤန္ေရျဖင့္ ေဆးေၾကာသစ္လြင္ ေတာက္ပသန႔္စင္လာေစသည္။
သို႔ျဖင့္ မည္သည့္အရာကူးေျပာင္းသည္ကို ဇာတ္လမ္းရွာေသာအခါ ဇာတ္လမ္း ၂ မ်ိဳးေတြ႕ရွိရသည္။ တစ္ခုမွာ ဟိႏၵဴအယူဝါဒမွ ဆင္းသက္၍ က်န္တစ္ခုမွာ ေနႏွင့္ကမၻာလည္ပတ္ရာမွ ဆင္းသက္လာသည္။
***
ဟိႏၵဴအယူဝါဒမွ ဆင္းသက္လာေသာ ရာဇဝင္
----
သိၾကားမင္းႏွင့္ ျဗဟၼာမင္းႀကီး ( Arsi ) အျငင္းပြားၾကရာ သိၾကားမင္းနိုင္သျဖင့္ ျဗဟၼာမင္းႀကီး၏ ဦးေခါင္းကိုရခဲ့သည္။ ျဗဟၼာမင္းႀကီးမွာ တန္ခိုးႀကီးလွသျဖင့္ ထိုဦးေခါင္းႀကီးကို ပင္လယ္ထဲပစ္ခ်လၽွင္ ေရခန္းမည္ျဖစ္ၿပီး ေျမႀကီးမွာထားလၽွင္ မီးေလာင္ပ်က္စီးၾကမည္ျဖစ္သည္။ ေလထဲကို ပစ္လၽွင္လည္း သတၱဝါအားလုံး မီးေလာင္ၾကမည္ျဖစ္သျဖင့္ သိၾကားမင္းက မည္သည့္ေနရာတြင္မွ မထားလိုဘဲ လက္ထဲ၌သာ ကိုင္ထားရေလသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ တန္ခိုးႀကီးေသာ နတ္မင္းႀကီးမ်ားကို တာဝန္လႊဲၿပီး တစ္ႏွစ္လၽွင္ နတ္မင္းတစ္ပါးက ဦးေခါင္းႀကီးကို ထိန္းသိမ္းထားရန္ မိန႔္ဆိုသည္။ ဦးေခါင္းႀကီးကို တစ္ဦးလက္မွ တစ္ဦးလႊဲမည့္ အခ်ိန္အတိအက်ကို ပုဏၰားတို႔က တြက္ခ်က္ေဖၚထုတ္ၾကၿပီး ထိုအကူးအေျပာင္းကာလကို သကၤႏၲအခါဟု ဆိုၾကသည္။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ျပည့္သည္ဟုလည္း သတ္မွတ္သည္။
ေက်းလက္ၿမိဳ႕ရြာမ်ားတြင္ ျမင္းလွည္းျဖင့္ သၾကၤန္ အေပ်ာ္လွည့္လည္စဥ္ လမ္းတြင္ သၾကၤန္ ေရပက္ျဖန္းၾကသည္
ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ မ်ားစြာေသာ ေရပန္းမ်ားျဖင့္ ေခတ္သစ္ ျမန္မာ သၾကၤန္ရႊင္ျမဳးၾကစဥ္
ထိုကာလ၌ သိၾကားမင္းသည္ လူ႔ျပည္တြင္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ထြန္းကားရန္ႏွင့္ ဗုဒၶသာသနာျပန႔္ပြားရန္အတြက္ လူ႔ျပည္ဆင္းကာ ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိသည္။ မွတ္တမ္းမ်ားကို မွတ္သားသည္ဟုလည္းဆိုသည္။ ေကာင္းသူမ်ားကို ေရႊေပလႊာတြင္ ေရးမွတ္ၿပီး၊ မေကာင္းသူမ်ားကို ေခြးသားေရတြင္ ေရးမွတ္သည္။ (ေသခါနီးစိတ္၊ ခႏၶာငါးပါးခ်ဳပ္ပုံ၊ အကုသိုလ္သေဘာႏွင့္ ငရဲ၊ ယမမင္း စသည့္အေၾကာင္းမ်ားကို ဘုရားရွင္က အဘိဏွသုတ္တြင္ ေဟာၾကားခဲ့ၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ထိုသို႔ေရးမွတ္သည္ဆိုသည္မွာ မည္သို႔မၽွ အက်ိဳးအေၾကာင္းမရွိေပ။ ဆိုလိုသည္မွာ သိၾကားမင္းက မည္သို႔မၽွ အေရးမပါ၊ သတၱဝါတိုင္း မိမိကံႏွင့္မိမိသာျဖစ္သည္။)
ထို႔အျပင္ ဘုရားရွင္မ်ားလက္ထက္ကပင္ နတ္ႏွင့္သိၾကားတို႔သည္ တရားနာလိုလၽွင္ ညသန္းေခါင္ေက်ာ္ လူသူကင္းရွင္းခ်ိန္မွသာ လာေလ့ရွိသည့္ သာဓကမ်ားရွိေပသည္။ မဂၤလသုတ္၊ သကၠပညာသုတ၊ အာနာပါနသုတ္ စသည္တို႔မွာ ညအခ်ိန္တြင္ ေဟာၾကားခဲ့သည့္ သုတ္မ်ားျဖစ္ေပသည္။ အေၾကာင္းမွာ လူတို႔၏ ဝမ္းထဲမွ အစာေဟာင္းအနံ့ကို နတ္တို႔က မခံနိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သၾကၤန္တြင္ သိၾကားမင္းက လူတို႔အၾကားဆင္းသည္ဟူေသာ အေျပာမွာ မျဖစ္နိုင္ေပ။
မည္သို႔ဆိုေစကာမူ အထက္ပါ ဇာတ္လမ္းအရဆိုလၽွင္ သိၾကားမင္းဆင္းသည္ ဆိုေသာ္ျငားလည္း ေရေလာင္းျခင္းအမႈမွာ မပါဝင္ေသးေပ။ ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားမွသာ ႏွစ္သစ္ကို ေအးခ်မ္းစြာ ႀကိဳဆိုသည့္သေဘာျဖင့္ ေရပက္ျခင္း၊ ေရေလာင္းျခင္းျဖင့္ ကစားလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ ကာလရွည္ၾကာလာေသာအခါ သၾကၤန္၊ သိၾကားမင္းႏွင့္ ေရပက္ျခင္းတို႔မွာ ဇာတ္လမ္းအားျဖင့္ တစ္သားတည္း ျဖစ္လာေတာ့သည္။ သို႔ျဖင့္ သိၾကားမင္းသည္ အက်ေန႔တြင္ လူ႔ျပည္သို႔ဆင္းသည္၊ အတက္ေန႔တြင္ လူ႔ျပည္မွျပန္သည္၊ စသည္ျဖင့္ ဆင့္ပြားဇာတ္လမ္းမ်ားပါ ထြက္ေပၚလာေတာ့သည္။
***
ေနႏွင့္ကမၻာလည္ပတ္ရာမွ ဆင္းသက္လာေသာ ရာဇဝင္
------
ယခုဇာတ္လမ္းမွာမူ ဗုဒၶဝင္က်မ္းမ်ား၊ ေဗဒင္ပညာရပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေပသည္။ ကမၻာႀကီးက ေနကိုလွည့္ပတ္ျခင္းကို မိႆရာသီမွ စတင္ၾကည့္လၽွင္ ၿပိႆ၊ ေမထုန္... မိန္ရာသီသို႔ေရာက္ေသာအခါ သူရိယသိဒၶႏၲက်မ္းအရ ၃၆၅ ရက္၊ ၆ နာရီ ၊ ၁၂ မိနစ္၊ ၃၇ စကၠန႔္ျပည့္ကာ တနဂၤေႏြ ရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္မွ မိႆရာသီအစ သုညအသၤာသို႔ ဝင္သည္ဟု သတ္မွတ္ကာ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္ဆုံးကာ ႏွစ္သစ္သို႔ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ သၾကၤန္က်သည္ဟု သတ္မွတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ႏွစ္သစ္သို႔ အမွန္တကယ္ကူးသည့္ အခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္ ၂ ရက္၊ ၄ နာရီ၊ ၄ မိနစ္ႏွင့္ ၄၀ စကၠန႔္ၾကာမွျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ေနသြားလမ္းကို ၁၂ ရာသီခြင္ႏွင့္ ညႇိႏွိုင္းတြက္ခ်က္ကာ လျပကၡဒိန္သုံး ျမန္မာတို႔အတြက္ တန္ခူးလအတြင္းတြင္ သၾကၤန္က်ေရာက္ေလသည္။
သဘာဝက်သည္တစ္ခုမွာ တန္ခူးဟူသည့္ ေဝါဟာရမွာ တာကူးမွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး တနဂၤေႏြ ရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္မွ မိႆရာသီသို႔ ကူးေျပာင္းသည္ကိုရည္ရြယ္၍ ေရွးျမန္မာပညာရွိတို႔က သတ္မွတ္အမည္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္ယူဆပုံတစ္မ်ိဳးမွာ တန္(ဝါ)တန္းမွာ ထန္းျဖစ္၍ ခူးမွာ ခူးဆြတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထန္းသီးခူးေသာလဟုလည္း အဓိပၸါယ္ေရာက္သည္။
ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားအရ ထိုကာလတြင္ ဘုရားရွင္၏ မယ္ေတာ္ဘက္မွ အမ်ိဳးမ်ားရွိသည့္ ေဒဝဒဟျပည္မွ မင္းသားမင္းသမီးမ်ား ေရကစားသည့္ ကာလျဖစ္သည္ဟုလည္းဆိုသည္။ (ေဒဝမွာ နတ္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္သာမက၊ မင္းသားမင္းသမီးဟုလည္း အဓိပၸါယ္ရသည္။) ဘုရားရွင္လက္ထက္မတိုင္မီကပင္ ထိုပူျပင္းေသာ မိန္ရာသီမွ မိႆရာသီသို႔အေျပာင္းတြင္ ေရကစားေလ့ရွိသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။ ယခုဇာတ္လမ္းမ်ားတြင္မူ သိၾကားမင္းမပါေတာ့ေပ။ ဗုဒၶဝင္ႏွင့္ ေဗဒင္ကို ညႇိႏွိုင္းၿပီး ေရကစားၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။
ျမန္မာတို႔ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈျခင္းတူညီသည့္ ထိုင္း ၊လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား တို႔တြင္ မည္သို႔ေသာ အစဥ္အလာမ်ိဳးရွိသည္ကိုမူ မသိရေပ။ အမည္အားျဖင့္ ထိုင္းတြင္ ေဆာင္ခရန္ (Songkran ) ၊ လာအိုတြင္ ပီမိုင္( Pimai ) ၊ ကေမၻာဒီးယားတြင္ (Chaul Chnam Thmey ) စသည္ျဖင့္ အသီးသီးေခၚေဝၚၾကသည္။
***
ႏွစ္ေဟာင္းမွ ႏွစ္သစ္သို႔
------
တစ္ႏွစ္ဟူေသာ ကာလအပိုင္းအျခား၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏သၾကၤန္ႏွင့္ ဟိႏၵဴအယူဝါဒ၊ သၾကၤန္အက်၊ အတက္ တြက္ခ်က္နည္း၊ သၾကၤန္က်ၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ႏွစ္သစ္သို႔ ခ်က္ခ်င္းမကူးေသးသည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း၊ အတာျပည့္ႏွစ္ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
သၾကၤန္။ ။သၾကၤန္သည္ သကၤႏၲဟူေသာ ပါဠိပုဒ္မွလာသည့္ သကၠတရရစ္သံႏွင့္ သၾကၤန္ဟူေသာ ျမန္မာစကား ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ သကၤႏၲ၏အနက္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္း၊ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ေရာက္ရွိျခင္းဟူ၍ျဖစ္သည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ က်င္းပျမဲျဖစ္ေသာ ၁၂ ရာသီပြဲေတာ္မ်ားတြင္ သၾကၤန္ေရသဘင္ပြဲေတာ္သည္ အလြန္ႀကီးက်ယ္စည္ကားေသာ အမ်ိဳးသားပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤသၾကၤန္ေရသဘင္ပြဲေတာ္သည္ မည္သည့္လူမ်ိဳးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသနည္း၊ အဘယ္ေၾကာင့္ သၾကၤန္က်ခ်ိန္တက္ခ်ိန္ဟု ျဖစ္လာသနည္း စေသာအခ်က္အလက္မ်ားကိုေျဖဆိုရန္ သူရိယသိဒၶႏၲက်မ္း၊ သံဒိ႒က်မ္းစေသာ ေဗဒင္တြက္ရိုးက်မ္းမ်ားကို ေလ့လာရန္လိုေပသည္။
နိုင္ငံ၏ အဓိကကိုးကြယ္ေသာ ဗုဒၶအယူဝါဒႏွင့္တကြ အျခားေသာယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထုံးစံတို႔သည္လည္း ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထုံးစံတို႔ႏွင့္ ေရာေထြးကာ ျမန္မာနိုင္ငံ ဘက္သို႔ ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤတြင္ ေဗဒင္ပညာရွိပုဏၰားတို႔သည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ေအာက္ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္း၍ သၾကၤန္တြက္ရိုးက်မ္း၊ ေဝဒဂၤက်မ္း၊ အသီတိဓာတ္က်မ္း စသည္တို႔ျဖင့္ မဟာသၾကၤန္စာမ်ားထုတ္ကာ စီးပြားရွာခဲ့ၾက၏။ သၾကၤန္၊ သကၠရာဇ္ စေသာအေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍လည္း သိၾကားမင္းႏွင့္ ျဗဟၼာမင္းတို႔ အခ်င္းျဖစ္ပြား၍ ကဝါလမိုင္း ဆရာထံ အဆုံးအျဖတ္ဝင္သည့္အခါ ျဗဟၼာမင္းရႈံးသျဖင့္ သိၾကားမင္းက ျဗဟၼာမင္းဦးေခါင္းကိုျဖတ္၍ နတ္သမီး ခုနစ္ေဖာ္အား အလွည့္က်ကိုင္ေဆာင္ေစသည့္ အေၾကာင္းမ်ား ပါရွိေသာ သၾကၤန္သမိုင္းမ်ားကို ႀကံဖန္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္အျပင္၊ သကၠရာဇ္ကိုတည္၍ ၇ခုႏွင့္စား၊ ၈ခုစား၊ ၁၂ခုစား သၾကၤန္ေဟာကိန္းမ်ားလည္း တီထြင္ခဲ့ၾကသည္။
ဘုရားပိဋကတ္ေတာ္၌ သၾကၤန္က်ျခင္း၊ တက္ျခင္း အေၾကာင္းမ်ားမပါေခ်။ သီတင္းကၽြတ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလမ်ား၌ က်င္းပေလ့ရွိေသာ နကၡတ္ပြဲသဘင္မ်ားအေၾကာင္းသာ ေဖၚျပထားေလသည္။ သို႔ေသာ္ ကမၻာေပၚရွိ လူမ်ိဳးတို႔သည္ မိမိတို႔၏ ဓေလ့ထုံးတမ္းအစဥ္အလာမ်ားအရ ႏွစ္ဆန္းရက္မ်ား သတ္မွတ္ရေပမည္။ သိုးေဆာင္းလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔၏ အယူဝါဒကိုက်င့္သုံးေသာ လူမ်ိဳးအေပါင္းတို႔သည္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ ႏွစ္ဆန္းရက္ျဖစ္၍ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ ညဉ့္သန္းေခါင္မတိုင္မီ အခါက ႏွစ္သစ္ကူးရက္ႀကိဳ ေပ်ာ္ရႊင္ပြဲမ်ား က်င္းပၾက၏။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ဘုရားေက်ာင္းမ်ားတြင္ ႏွစ္ကူးအခ်ိန္အခါ၌ ဆုေတာင္းေမတၱာမ်ား ပို႔သၾက၏။ ဤသည္ကိုလည္း သိုးေဆာင္းႏွစ္ကူးသၾကၤန္ဟု ေခၚဆိုနိုင္သည္။ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားလည္း ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ေဖေဖၚဝါရီလအတြင္း အႀကီးအက်ယ္ က်င္းပသကဲ့သို႔ ဟိႏၵဴ-ဗဂၤါလီ လူမ်ိဳးတို႔လည္း မတ္လအတြင္း မိမိတို႔လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ေဆးနီေရမ်ားျဖင့္ ေမတၱာေရစင္မ်ား ေလာင္းစားၾက၍ ႏွစ္ကူးသၾကၤန္ပြဲေတာ္မ်ား ေပ်ာ္ရႊင္စြာက်င္းပၾက၏။ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ ႏွစ္ကူးသၾကၤန္ပြဲသည္လည္း ဟိႏၵဴအယူဝါဒမွ ဆင္းသက္ေသာဓေလ့အတိုင္း ေရွးယခင္ကာလမ်ား၌ မိဘဆရာသမားမ်ားႏွင့္ သက္ႀကီး ဝါႀကီးမ်ားကို သနပ္ခါးနံသာေရမ်ား၊ သေျပခက္ ကေလးမ်ားျဖင့္ ကန္ေတာ့ၾကသည့္ အေလ့အထရွိခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ယခုေခတ္၌ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး၊ တစ္ဖြဲ႕ႏွင့္တစ္ဖြဲ႕၊ အလြန္အက်ဴးအျပန္အလွန္ ေရကစားမႈမ်ား၊ အားကစားစိတ္ဓာတ္ သေဘာမ်ိဳးျဖင့္ အၿပိဳင္အဆိုင္စကားနိုင္သံခ်ပ္မ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ပြဲသဖြယ္ဆင္ႏႊဲမႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ပုဂံေခတ္၊ နရသီဟပေတ့မင္းလက္ထက္ မိဖုရားေစာလုံႏွင့္ ေရပက္ကစားရာတြင္ ဘုရင္က အက်ီစားလြန္သျဖင့္ ေစာလုံစိတ္ဆိုးကာ ဘုရင္ကို ေသေၾကာင္းႀကံေသာေၾကာင့္ ေစာလုံကြပ္မ်က္ခံရသည္ဟူေသာ ျဖစ္ရပ္အရ သၾကၤန္ေရ ကစားသည့္အေလ့သည္ ပုဂံေခတ္ကပင္ရွိခဲ့ၿပီဟု မွတ္ယူဖြယ္ရွိသည္။
အတာသၾကၤန္တစ္ႀကိမ္မွ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ကာလသည္ တစ္ႏွစ္တာအပိုင္းအျခားကာလျဖစ္သည္။ စၾကဝဠာအတြင္းရွိ ၿဂိဳဟ္နကၡတ္တာရာမ်ားတြင္ သူရိယေနမင္းကိုဗဟိုျပဳ၍ လွည့္လည္သြားသည့္အခါ တစ္ပတ္ေျမာက္ကာလသည္ တစ္ႏွစ္အပိုင္းအျခားကာလျဖစ္သည္။
ယင္းကာလအပိုင္းအျခားသည္ ၃၆၅ ရက္ ၆ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ၃ရ စကၠန႔္ျဖစ္၏။ ဤသခၤ်ာကိန္းသည္ သူရိယသိဒၶႏၲက်မ္းတြင္ ေဖၚျပခ်က္ စတု ယုဂ္ႏွစ္ေပါင္း ၄၃၂ဝဝဝဝ တြင္ သာဝရရက္ေပါင္း ၁၅ရရ၉၁ရ၈၂၈ မွတြက္ရေသာ အခ်ိန္ကာလ ျဖစ္၏။ အေနာက္နိုင္ငံ ေခတ္သစ္နကၡတ္ပညာက်မ္းမ်ားအရ ရာသီႏွစ္တစ္ႏွစ္လၽွင္ ၃၆၅ ရက္ ၅ နာရီ ၄၉ မိနစ္ ၄၆ စကၠန႔္ျဖစ္၏။ ယင္းကဲ့သို႔လွည့္လည္ရာ ေနသြားလမ္းစက္ဝိုင္းတြင္ ရာသီ ၁၂ ပိုင္း ပိုင္းျခား၍ ပထမမိႆရာသီအစ သုညအံသာသည္ အႆဝဏီနကၡတ္ႏွင့္ တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္ယွဥ္သည့္အခ်ိန္တြင္ အတာသၾကၤန္က်၏။ အိႏၵိယလူမ်ိဳးတို႔သည္ ဤအခ်ိန္အခါမွစ၍ ႏွစ္သစ္ဆန္းခ်ိန္ယူေလသည္။
ေဗဒင္တြက္ရိုးက်မ္းမ်ားတြင္ ရဝိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္းႏွင့္ ရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္ဟူ၍ တနဂၤေႏြေနမင္း၏ သြားရာလမ္းကို ဌာနအားေလ်ာ္စြာ ခြဲျခား၍ေခၚေဝၚၾက၏။ သူရိယ သိဒၶႏၲက်မ္းမ်ားကို ကၽြမ္းက်င္သူတို႔သာလၽွင္ ခြဲျခားသိနိုင္၏။ သာမန္လူမ်ားကား ထိုက်မ္းကိုမလိုက္စားဘဲ သိနိုင္ရန္ ခဲယဥ္းေပသည္။ တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မ်က္ျမင္ တနဂၤေႏြ ၿဂိဳဟ္သြား၏ ရာသီအံသာစသည္ျဖစ္၏။ ဤရာသီအံသာ စသည္မ်ားကို တနဂၤေႏြရဝိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း၏ ရာသီအံသာ စသည္မွတြက္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္တနဂၤေႏြရဝိမဓ် ၿဂိဳဟ္သြမ္းသည္ သေကၤတအားျဖင့္ ၁၂ ရာသီတြင္မွန္မွန္ ပ်မ္းမၽွ၍သြားေသာ ရာသီအံသာတို႔ျဖစ္၏။ တစ္ဖန္ သူရိယေနမင္း၏ဗဟိုခ်က္ႏွင့္ အေဝးဆုံးတနဂၤေႏြ၏ မႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္သည္လည္း တျဖည္း ျဖည္းေရြ႕လ်ားလ်က္ရွိေသာ ရာသီအံသာစသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ မိႆရာသီသို႔ တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္ စင္ေရာက္သည့္ကာလႏွင့္ တနဂၤေႏြရဝိမဓ်ၿဂိဳဟ္ သြမ္းေရာက္သည့္ကာလ အပိုင္းအျခားတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာ၏။ ယင္းကာလအပိုင္းအျခားသည္ ယခုအခါ တနဂၤေႏြ၏ မႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္သည္ ေမထုန္ရာသီ ၁၇ အံသာ ၁၇ လိတၱာ ၃၃ ဝိလိတၱာ ၁၂ အႏုလိတၱာသို႔ေရာက္ဆဲျဖစ္၍ မိႆရာသီသို႔ တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္ေရာက္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္ရက္ ၄ နာရီ ၄ မိနစ္ ၄ဝ စကၠန႔္ၾကာၿပီးသကာလ တနဂၤေႏြရဝိမဓ်ၿဂိဳဟ္ သြမ္းေရာက္၏။ (ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ ျပကၡဒိန္အႀကံ ေပးအဖြဲ႕မွ တြက္ေသာကိန္းျဖစ္၏။ သံဒိ႒က်မ္း၏ကိန္းမွာ ၂ ရက္ ၄ နာရီ ၁ မိနစ္ ၁၂ စကၠန႔္ျဖစ္၏။) တနဂၤေႏြ၏ မႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္သည္ အလြန္အသြားေႏွး၏။ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝ လၽွင္ ၁၁ဝ လိတၱာ ၃၇ အႏုလိတၱာသာ သြား၏။ ကလိယုဂ္ႏွစ္သုည (သကၠရာဇ္ ၁၃၂၄ ႏွစ္တြင္ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ၆၃ လြန္ခဲ့၏။) အခါ ကမႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္သည္ ေမထုန္ရာသီ၁ရ အံသာ၊ ၇ လိတၱာ၊ ၄၈ ဝိလိတၱာ၊ ၆ အႏုလိတၱာရွိ၏။ တနဂၤေႏြ ၏ မႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္သည္ တူရာသီသို႔ေရာက္လၽွင္ မိႆရာသီသို႔ ရဝိမဓ်ၿဂိဳဟ္က ပထမေရာက္သျဖင့္ သၾကၤန္အလ်င္တက္၍ ရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္သည္ ေနာက္က်သျဖင့္ သၾကၤန္ေနာက္မွက်မည္။ ဤကား တနဂၤေႏြ မႏၵဥစ္ၿဂိဳဟ္၏ သဘာဝတည္း။ ဆိုခဲ့ၿပီးသည့္အတိုင္း တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မိႆရာသီအစ သုညအံသာသို႔ ဝင္ေရာက္ခ်ိန္သည္ ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔၏ သၾကၤန္က်ခ်ိန္ျဖစ္ေသာ္လည္း ႏွစ္သစ္မကူးေသးေခ်။ တနဂၤေႏြရဝိမဓ် ၿဂိဳဟ္သြမ္းမိႆရာသီအစ သုညအံသာသို႔ ဝင္ေရာက္ခ်ိန္သာ သၾကၤန္တက္ခ်ိန္ျဖစ္၍ ႏွစ္သစ္ဆန္းခ်ိန္ျဖစ္ သည္။ ဤကား သူရိယသိဒၶႏၲက်မ္း၏ မူလဌာနျဖစ္ေသာ ဟိႏၵဴ လူမ်ိဳးတို႔၏ အယူဝါဒႏွင့္မတူေခ်။ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္သည္ မိႆရာသီမွအစၿပိႆ၊ ေမထုန္၊ ၾကဋ္၊ သိဟ္၊ ကန္၊ တူ၊ ၿဗိစၧာ၊ ဓႏု ၊မကာရ၊ ကုမ္၊ မိန္ ၁၂ ရာသီအံသာအဆုံးအထိ လွည့္လည္ သြားေသာအခ်ိန္မွာ ၃၆၅ ရက္ ၆ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ၃၇ စကၠန႔္ရွိ၏။ ကလိယုဂ္တစ္ႏွစ္လၽွင္ရွိေသာ ရက္နာရီအပိုင္းအျခားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သကၠရာဇ္ ၁၃၂၄ ခုႏွစ္ႏွစ္ဆန္းခ်ိန္မွာ ၃ နာရီ ဝ မိနစ္ ၃၃ စကၠန႔္တြင္ သၾကၤန္တက္၏။ ထိုအခ်ိန္သည္ ဥေဇၨနီျပည္လကၤာ၏ ေဒသႏၲရနာရီျဖစ္၍ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္နာရီ ၃ နာရီ ၂၅ မိနစ္ ၅၉ စကၠန႔္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၌သၾကၤန္တက္၍ ႏွစ္ေဟာင္မွ ႏွစ္သစ္သို႔ ကူးေျပာင္း၏။ (နိုင္ငံေတာ္ျပကၡဒိန္အႀကံေပး အဖြဲ႕၏ဆုံးျဖတ္ခ်က္၊) သၾကၤန္က်ခ်ိန္ႏွင့္ သၾကၤန္တက္ခ်ိန္ တြက္လိုလၽွင္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္၏ သၾကၤန္တက္ခ်ိန္၏ ေန႔ရက္အခ်ိန္မ်ားကို မွတ္၍ ၆ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ၃၇ စကၠန႔္ (ရံဖန္ရံခါ ၃၆ စကၠန႔္)ေႏွာလၽွင္ ေနာက္ႏွစ္သၾကၤန္တက္ခ်ိန္ရ၏။ အဂၤလိပ္ရက္တြက္လိုမူ ေဖေဖၚဝါရီလတြင္ တစ္ရက္ပိုေသာ ရက္ထပ္ႏွစ္ႏွင့္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ အတာျပန္ႏွစ္မ်ားတြင္ တစ္ရက္ႏႈတ္ရာ (အတာျပန္ႏွစ္ဆိုသည္မွာ ၃၆၅ ရက္ျဖင့္ ႏွစ္မသတ္ဘဲ ၃၆၆ ရက္ ျဖင့္သတ္ေသာႏွစ္ျဖစ္၏။)
***
တြက္ပုံ
------
သကၠရာဇ္ ၁၃၂၂ ခုႏွစ္၏ သၾကၤန္ တက္ခ်ိန္မွာ ၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ ေသာၾကာေန႔ မြန္းလြဲ ၃ နာရီ ဝ မိနစ္ ၄၆ စကၠန႔္ (ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္)ျဖစ္၏။ ယင္းကို အထက္ပါကိန္း ႏွင့္ေႏွာလၽွင္-၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ မြန္းလြဲ ၃ နာရီ ဝ မိနစ္ ၄၆ စကၠန႔္ ၆။ ၁၂။ ၃၇ စကၠန႔္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ ။ ၉။ ၁၃။ ၂၃ စကၠန႔္ သၾကၤန္က်ခ်ိန္တြက္လိုလၽွင္ သၾကၤန္တက္ရက္အခ်ိန္နာရီတြင္ ၂ ရက္ ၄ နာရီ ၄ မိနစ္ ၄ဝ စကၠန႔္ႏုတ္လၽွင္ သၾကၤန္က် ရက္နာရီရ၏။
တြက္ပုံ
၁၃၂၃ ခုႏွစ္၏ သၾကၤန္တက္ခ်ိန္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ ၉ နာရီ ၁၃ မိနစ္ ၂၃ စကၠန႔္ ၂။ ၄။ ၄။ ၄ဝ စကၠန႔္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၃ ။ ၅။ ၈။ ၄၃ စကၠန႔္ ဤကဲ့သို႔တြက္နည္းျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္အထိ သၾကၤန္က် သၾကၤန္တက္ရက္မ်ားကို ခရစ္ႏွစ္ျဖင့္တြက္နိုင္၏။ ျမန္မာျပကၡဒိန္ျဖင့္တြက္ရန္ ဝါထပ္ရက္ငင္ျပႆနာအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ သုံးေလးႏွစ္ခန႔္သာ တင္ႀကိဳ၍တြက္နိုင္၏။ အကယ္၍ ဝါထပ္ရက္ငင္မူေသကိန္းမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့လၽွင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝ ျပကၡဒိန္၌ သၾကၤန္က်၊ ႏွစ္ဆန္းႏွင့္ ဝါထပ္မ်ားတင္ႀကိဳ၍ စီမံနိုင္မည္ျဖစ္ေလသည္။ သၾကၤန္က် ရက္ႏွင့္ သၾကၤန္တက္ရက္အတြင္းရက္မ်ားကို သၾကၤန္အၾကတ္ရက္မ်ားဟုေခၚသည္။
တြက္ပုံ
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၃ ရက္ သၾကၤန္က်ရက္ ၁၄ ရက္ သၾကၤန္အၾကတ္ရက္ ၁၅ ရက္ ၁၆ ရက္ သၾကၤန္တက္ရက္ ျမန္မာေဗဒင္က်မ္းမ်ား၌ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္သည္ တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ မိႆရာသီသို႔ဝင္ေသာအခါ၌ မိႆ သၾကၤန္ေခၚ၏။ အေနာက္နိုင္ငံ သိုးေဆာင္းလူမ်ိဳးတို႔၏ နိုင္ငံေရးေဟာကိန္းမ်ား၌လည္း မတ္လ ၂၁ ရက္ ေန႔ သာယနရဝိမိႆရာသီဝင္ ဇြန္လ၂၁ ရက္ေန႔ သာယနရဝိၾကဋ္ ရာသီဝင္ စက္တင္ဘာလ၂၃ ရက္ သာယနရဝိတူရာသီဝင္ ဒီဇင္ဘာ ၂၂ ရက္ သာယနရဝိမကာရရာသီဝင္စေသာ အခ်ိန္မ်ားျဖင့္ ဒြာရေလးခြင္ သၾကၤန္ဝင္ေဟာကိန္းမ်ားကို ရာသီ၏ ႏွစ္စဥ္ၿဂိဳဟ္သြားျပကၡဒိန္ႏွင့္ ေဟာကိန္းစာအုပ္တြင္ ေဖၚျပေလ့ရွိ၏။ သို႔ရာတြင္ေဗဒင္ေလာကတြင္ သၾကၤန္မည္သည္ တနဂၤေႏြရဝိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္ ရာသီမ်ားသို႔ ဝင္ခ်ိန္ျဖစ္၏။
***
လက္ရွိကာလ သၾကၤန္ပြဲဆင္ႏြဲၾကပုံ
------
သၾကၤန္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ သမိုင္းအခ်က္အလက္မ်ား မည္သို႔ပင္ကြဲျပားေစကာမူ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ပိေတာက္ပန္းမ်ားပြင့္သည့္ တန္ခူးလတြင္က်င္းပသည့္ အတာသၾကၤန္ေရသဘင္ပြဲေတာ္ကို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အစည္ကားဆုံးႏွင့္ အႀကီးက်ယ္ဆုံး အခမ္းနားဆုံး ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္တစ္ခုအျဖစ္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပလ်က္ရွိသည္။ မ႑ပ္မ်ားတြင္ သၾကၤန္ယိမ္းမ်ားျဖင့္ လွပ်ိဳျဖဴမ်ား စည္းဝါးညီကာ လွပစြာ ကျပေဖ်ာ္ေျဖၾကသည္။ မုန႔္လုံးေရေပၚမ်ားေကၽြးျခင္း အေလ့အထမွာ ေက်းလက္ၿမိဳ႕ျပမက်န္ က်င့္သုံးလ်က္ရွိသည္။ မုန႔္လုံးေရေပၚထဲတြင္ အစာသြတ္ထည့္ထားေသာ ထန္းလၽွက္ခဲအစား င႐ုတ္သီးေတာင့္မ်ား ထည့္သြင္းကာ စားခ်င့္စဖြယ္ မုန႔္လုံးေရေပၚမ်ားထဲတြင္ ေရာေႏွာေကၽြးတတ္သည္မွာလည္း ခ်စ္စရာအေလ့အထတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေရွးယခင္ကာလမ်ားတြင္ သေျပခက္ႏွင့္ေငြဖလားကို အသုံးျပဳကာ ေရကစားၾကသည္ဟု အဆိုရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔အခါတြင္မူ ေရေသနတ္မ်ားႏွင့္ ေရပိုက္မ်ားအသုံးျပဳကာ အတာေရဘသင္ပြဲေတာ္ကို ေခတ္ႏွင့္အညီ မ႑ပ္မ်ားတည္ေဆာက္၍ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာ က်င္းပဆင္ႏြဲလ်က္ရွိၾကသည္။ သၾကၤန္ေရဘသင္ပြဲေတာ္သည္ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါမက်န္ အုန္းအုန္းကၽြတ္ကၽြတ္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသည့္ပြဲတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အိုးမည္းသုတ္ျခင္းမွာလည္း ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ခ်စ္စရာေကာင္းသည့္ အေလ့အထတစ္ခုျဖစ္သလို ေတာရြာမ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ မိန္းကေလးအား ေရေလာင္းခြင့္ေတာင္းကာ ေရေလာင္းေရပက္သည့္ ျမန္မာ့ဟန္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
သၾကၤန္ကာလတြင္း ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ကာ တရားဘာဝနာပြားမ်ားသူမ်ားရွိသကဲ့သို႔ ေရကစားသူမ်ားကလည္း ေရကစားသူမ်ားအေလ်ာက္ ေရပက္ခံသူ၊ ေရေလာင္းေရပက္သူမ်ားႏွင့္ စည္ကားလွသည္။ ကိုယ္ေလးလက္ဝန္ႏွင့္ မေပါ့မပါးအမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးပုဂၢိဳလ္မ်ား(ဘုန္းႀကီး၊ ရဟန္း၊ သီလရွင္၊ ဥပုသ္သည္)ကို ေရပက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကသည္မွာ ခ်စ္စရာေကာင္းသည့္ လက္ရွိအခ်ိန္ အတာသၾကၤန္ကာလ က်င္းပပုံျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၌ မ႑ပ္မ်ားတည္ေဆာက္၍ ေရကစားၾကရာတြင္ ယခင္က သၾကၤန္ယိမ္းအကအလွမ်ားအစား ေခတ္ေပၚေတးဂီတမ်ားျဖင့္ မလုံမျခဳံအဝတ္အစားမ်ားဝတ္ဆင္ကာ ေဖာ္ခၽြတ္ကျပေဖ်ာ္ေျဖသည္တို႔ကိုလည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ေတြ႕ျမင္လာရသည္။ ေခတ္ေဟာင္းေငြဖလားႏွင့္ သေျပခက္ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ ေခတ္သစ္ ဂီတအကအလွယဥ္ေက်းမႈမ်ားျဖင့္ ေရာေထြးလ်က္ရွိေသာ္လည္း သၾကၤန္သည္ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားတိုင္း ေပ်ာ္ရႊင္ရသည့္ အႀကီးက်ယ္အခမ္းနားဆုံး ျမန္မာ့ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။
----
credit-
#wikipedia
---
ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပသည္…။
မွတ္စုျကမ္း
#zeroneo
Post a Comment